شتابزدگی سهامداران نسبت به تغییرات نرخ سود بانکی

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری «سامان مجد» در گفت و گو با پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) با بیان این مطلب گفت: موضوع مهمی که باید مورد توجه سهامداران حقیقی و حقوقی بازار سرمایه قرار گیرد مسأله شدت اثرگذاری تغییرات نرخ بهره بر بازار سرمایه است.

محمد مهدی مومن‌زاده، براساس مبانی نظری، افزایش نرخ بهره از طریق افزایش جذابیت نسبی ابزارهای درآمد ثابت منجر به کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به گزینه‌های ریسکی نظیر سهام خواهد شد و این موضوع منجر به حرکت منابع در بین بازارها به نفع ابزارهای درآمد ثابت نظیر اوراق و سپرده خواهد شد.

این فعال بازار سرمایه افزود: تجارب مختلف اقتصادها در نقاط مختلف دنیا نیز نشانگر وجود و برقراری این رابطه متقابل است به شکلی که کاهش نرخ بهره در بیشتر کشورها پس از وقوع بیماری کرونا منجر به رشد قابل ملاحظه قیمت در بازارهای سهام و سایر بازارهای دارایی شد.

وی تصریح کرد: در اقتصاد ایران نیز کاهش ۳ واحد درصدی نرخ سود سپرده بانکی در پایان فروردین‌ماه ۱۳۹۹ منجر به خروج قابل ملاحظه منابع از سپرده‌های بلندمدت و ورود به سایر بازارهای دارایی از جمله سهام و مسکن شد به شکلی که در کمتر از ۳ ماه، سهم سپرده‌های بلندمدت از ۴۱ درصد مجموع سپرده‌های بانکی به ۳۶ درصد کاهش یافت.

این کارشناس بازارسرمایه ادامه داد: بر پایه مبانی و تجارب یاد شده، تحلیل‌ها و اخبار زیادی طی هفته‌های اخیر منتشر شده که افزایش نرخ بهره منجر به کاهش جذابیت بازار سهام خواهد شد، اما به نظر می‌رسد که این گزاره چندان صحیح نباشد.

مومن زاده تاکید کرد: نکته مهمی که در این بین برای سهامداران و تحلیلگران بازار سهام مغفول مانده، مسأله تمرکز بر نرخ بهره حقیقی به جای نرخ بهره اسمی است؛ بیش از ۵ دهه است که اقتصاددانان کلان بر این عقیده‌اند که نرخ بازده حقیقی، یعنی حاصل تفاضل میان نرخ تورم فعلی یا نرخ تورم انتظاری از نرخ بهره اسمی، مهمترین ملاک سرمایه‌گذاران برای تصمیمات سرمایه‌گذاری است و نرخ‌های اسمی به تنهایی نقش زیادی در تصمیمات دنیای واقعی ایفا نمی‌کنند.

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری «سامان مجد» گفت: در حال حاضر و براساس آمار تورم مرکز آمار ایران، نرخ بهره حقیقی اوراق در حدود منفی ۲۲ درصد بوده که البته با احتساب آمارهای بانک مرکزی تا محدوده منفی ۳۰ درصد نیز کاهش خواهد یافت و به نظر نمی‌رسد که این ارقام جذابیت چندانی برای هیچ یک از فعالان اقتصادی داشته باشد و ملاک تصمیمات آنان قرار گیرد.

وی توضیح داد: در واقع نمی‌توان انتظار داشت که مثلا افزایش ۲ واحد درصدی نرخ بهره اسمی و رسیدن نرخ بهره حقیقی از منفی ۲۲ درصد به منفی ۲۰ درصد به یکباره تاثیر زیادی بر روی جریان منابع در اقتصاد داشته باشد و جذابیت اوراق یا سپرده‌ها را نسبت به سایر گزینه‌ها به شدت افزایش دهد.

مومن زاده افزود: هر چند که تاثیر مختصر و نسبی این سیاست قابل انکار نیست، اما به نظر می‌رسد که فعالان بازار سهام در شرایط بیش‌واکنشی نسبت به این اتفاق قرار دارند و این سطح شتابزدگی در تصمیم‌گیری نیازمند تعدیل انتظارات و تعمیق تحلیل‌ها هستند، بنابراین با توجه به گزارش های شرکت ها و نسبت های فعلی بازار همچون نسبت قیمت به درآمد خروج منابع از بازار سهام چندان صحیح به نظر نمی‌رسد.

این کارشناس بازارسرمایه تصریح کرد: از ابتدای سال ۹۷ تاکنون سهم سپرده‌های جاری از مجموع سپرده‌های بانکی به طور پیوسته در حال افزایش بوده و تقریبا دو برابر شده است؛ این موضوع به معنای آن است که افراد ترجیح می‌دهند دارایی خود را به جای آنکه در سپرده‌های مدت‌دار قرار دهند، در سپرده‌های جاری نگهداری کنند تا بتوانند از فرصت‌های سفته‌بازانه یا سرمایه‌گذاری که ایجاد می‌شود بهره مند شوند.

وی گفت: به طور قطع، نرخ‌های فعلی در محدوده ۲۰ درصد جذابیت چندانی ندارد، بنابراین می‌توان گفت تغییرات مختصر نرخ سود یا نرخ بهره در شرایط فعلی تهدید چندان مهمی برای بازار سرمایه تلقی نمی‌شود.

*خبرنگار: لیلی شهیر